قبل از هرچیزی باید توجه کرد که مفهوم حضانت با ولایت اشتباه گرفته نشود. ولایت یعنی اداره امور فرزند بر عهده پدر و پدر بزرگ است و پس از فوت آن ها به فردی سپرده می شود که آن ها پیش از فوت معین کرده اند. به همین دلیل این تصور غلط پدید می آید که حضانت طفل در نبود پدر با پدربزرگ است. این موضوع به هیچ وجه صحیح نیست.
حضانت به معنی نگهداری و مراقبت مادی و معنوی، روحی و جسمی اطفال و تعلیم و تربیت آن ها است.
حضانت بجز اینکه حق والدین است، تکلیف آن ها هم حساب می شود. به این معنا که اگر حضانت طفل به یکی از والدین سپرده شود نمی تواند از آن صرف نظر کند و مجبور به نگهداری کردن از طفل است
بر اساس ماده 1168 قانون مدنی، نمی توان حق نگهداری و تربیت فرزند را بدون دلیل موجه و حکم دادگاه از پدر یا مادر سلب کرد. اما از سوی دیگر هم پدر و مادر نمی توانند از نگهداری و تربیت فرزندشان خودداری کنند.
طبق ماده 1178 قانون مدنی، پدر و مادر مسئول هستند که در حدود توانایی خود به تربیت فرزند یا فرزندان خود بر حسب مقتضی اقدام کنند و نباید نسبت به آن ها بی توجه باشند. شایان ذکر است که سهل انگاری در تربیت و نگهداری فرزند باعث سقوط حق حضانت می شود.
وقتی که پدر و مادر با یکدیگر زندگی می کنند حضانت فرزند با هردوی آنها است. در حالی که پدر و مادر جدا از یکدیگر زندگی کنند طبق ماده 1169 قانون مدنی، برای حضانت چنین فرزندانی، مادر تا 7 سالگی اولویت دارد و پس از آن این اولویت با پدر است.
به این سه نکته مهم توجه کنید:
نکته اول: تبصره این قانون می گوید بعد از 7 سالگی در صورت بروز اختلاف، حضانت فرزند با رعایت مصلحت او به تشخیص دادگاه است.
نکته دوم: اگر برای یکی از والدین مشکلی پیش آید، مانند عدم صلاحیت نگهداری از فرزند و یا اینکه یکی از والدین به نوع نگهداری فرزند توسط طرف دیگر اعتراض کند، باز هم امکان تغییر صاحب حضانت خواهد بود حتی در مدتی که اولویت با آن پدر یا مادر باشد.
نکته سوم: با رسیدن فرزند به سن بلوغ( در پسر 15 سال تمام قمری و در دختر 9 سال تمام قمری) دادگاه خود را فارغ از رسیدگی در مورد حضانت دانسته و این خود فرزندان هستند که انتخاب می کنند پیش کدام یک از والدین زندگی کنند. اما در هر صورت تامین مخارج زندگی با پدر خواهد بود.
وضعیت حضانت فرزند دختر یا پسر بعد از طلاق
پس از 7سالگی طفل (پسر/دختر)، پدر مسئول نگهداری از طفل است. این مسئله مطلق نیست و شرط استثنای آن مصلحت طفل است.
مشاوره حقوقی با وکیل طلاق و بهترین وکیل در تهران: 02144228541
ملاقات فرزند بعد از طلاق
در موارد انحلال نکاح، مانند طلاق نیز دادگاه ضمن حکم درباره حضانت باید درمورد حق ملاقات هم تعیین تکلیف کند.
ماده 29 قانون حمایت خانوار مقرر کرده است، دادگاه باید ضمن رای صادره درمورد درخواست طلاق، با توجه به وابستگی عاطفی و مصلحت فرزند، ترتیب زمان و مکان ملاقات وی با پدر و مادر و بقیه بستگان را تعیین کند.
از آنجایی که بحث حضانت فرزند اصلی ترین نکته مصلحت او می باشد. قانون جدید حمایت از خانواده، به دادگاه اجازه بازنگری در تصمیم خود در رابطه با حضانت را می دهد.
طبق ماده 41 این قانون، هر وقت دادگاه تشخیص دهد ملاقات، حضانت، نگهداری، و بقیه امور مربوط به فرزند بر خلاف مصلحت او است یا در حالی که مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات فرزند تحت حضانت با اشخاصی که حق ملاقات دارند شود می تواند در خصوص اموری از قبیل واگذاری امر سرپرستی به دیگری با تعیین شخص ناظر با پیش بینی حدود نظارت وی با رعایت مصلحت فرزند تصمیم مناسبی اتخاذ کند.
نفقه فرزند در سال 1400
بر اساس ماده 6 قانون حمایت خانواده:
مادر یا هر شخصی که حضانت فرزند را به اقتضای ضرورت به عهده دارد، می تواند به عنوان شاکی جهت مطالبه نفقه فرزند اقدام کند. دقت داشته باشید، کسی که حضانت فرزند را به عهده دارد، لزوما همان شخصی نیست که تکلیف پرداخت نفقه کودک را عهده دار است. یعنی امکان دارد حضانت به عهده مادر باشد اما پدر نفقه وی را پرداخت نماید.
طبق ماده 1199 قانون مدنی:
نفقه فرزندان به عهده پدر است و پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به دادن، نفقه به عهده اجداد پدری است.
درصورت نبود اجداد پدری یا عدم قدرت آنها در پرداخت نفقه فرزند به عهده مادر است، اگر مادر هم در قید حیات نباشد، نفقه فرزند به عهده اجداد مادری است.
مراحل قانونی گرفتن حضانت
در حالی که به دلیل عدم مراقبت یا مشکل اخلاقی پدر و مادری که فرزند تحت حضانت او است، صحت جسمی یا تربیت اخلاقی فرزند در معرض خطر باشد، دادگاه می تواند با تقاضای بستگان، قیم (سرپرست) و یا رئیس حوزه قضایی ترتیب شرایط بهتری را برای حضانت کودک ایجاد نماید.
شرایط سلب حضانت فرزند از پدر و مادر:
- عدم مواظبت یا مشکل اخلاقی پدر یا مادر
- اعتیاد زیاد به الکل، مواد مخدر و قمار
- معروفیت و سرشناس بودن در فساد اخلاقی و فحشا
- ابتلا به بیماری روانی به تشخیص پزشکی قانونی
- تکرار ضرب و جرح خارج از عرف
- سوء استفاده از فرزند یا مجبور کردن وی به ورود به مشاغل ضداخلاقی مثل فساد، فحشا، تکدی گری، قاچاق
- جنون مادر
- ازدواج مجدد مادر
- نکته قابل توجه: فاسد بودن مادر مانع ملاقات فرزند نخواهد شد، به دلیل اینکه ملاقات فرزند حق فطری و طبیعی یک مادر است.
نکته قابل توجه: درصورتی که پدر فوت کرده باشد، ازدواج مجدد مادر باعث ضایع شدن حق حضانت او نخواهد شد.
مشاوره حقوقی رایگان با وکیل طلاق در تهران
021-44228541
بیشتر بدانید: منظور از حضانت موقت فرزند چیست؟
بیشتر بدانید: قدم اول برای طلاق توافق
بدون دیدگاه